Persoonlijk leiderschap: Hoeveel werkruimte heb je nodig om het verschil te maken?
Ook in bestaande organisaties is het mogelijk om werkruimte te creëren. Ik geef u twee casussen waar professionals worstelen met de beschikbare werkruimte en hun persoonlijk leiderschap gebruiken om het verschil te maken.
Case I: Een teamleider vertelde me dat van haar team verwacht wordt dat ze volgens plan leveren. De druk is hoog omdat toekomstige financiering afhangt van de kwaliteit en de tijdigheid van de dienstverlening. Accreditatie van de high-end specialisten in haar team is belangrijk voor het behouden en versterken van de reputatie van het bedrijf. De teamleider vertrouwt erop dat haar specialisten zullen leveren zoals afgesproken. Zij gaat daarbij uit van hun kennis en ervaring en ziet het goede in haar mensen. Tegelijkertijd voelt ze zich onder druk gezet omdat haar leider haar ‘micro managed’ en controleert wat haar teamleden doen. Tot op heden is ze in staat geweest om haar teamleden ruimte te geven maar de druk van haar leidinggevende leidt wel tot frustratie en energieverlies. Ze voelt dat haar baas haar niet vertrouwt en dat waardering ontbreekt.
Case II: Een senior specialist in een zelf-organiserend team in de gezondheidzorg deelt haar ervaring: het team is goed in staat het werk zelf te organiseren. Toch voelen teamleden zich gefrustreerd vanwege alle regels, protocollen en bureaucratie die heel veel tijd in beslag nemen. Als ervaren senior is ze prima in staat om de cliënt-aanpak vast te stellen. Toch mag ze dat niet. Ze moet zich houden aan het protocol zelfs als daardoor problemen en dilemma’s ontstaan. Als gevolg daarvan voelt ze zich gecontroleerd. Ze ervaart een gebrek aan vertrouwen en waardering. Dit frustreert haar. Ze vertelt dat ze begonnen is om te proberen verandering in de situatie te brengen.
Aangezien het mijn passie is om werkruimte te creëren waar energy op een positieve manier stroomt, zou ik met veel liefde in de bovenstaande problematiek willen duiken en structurele veranderingen voorstellen. Maar in beide gevallen kan ik dat niet doen want het probleem wordt niet door het leiderschap wordt gezien. Dit is helaas vaker de realiteit.
Dus wat kan je wel doen als je tegen dit soort situaties aanloopt?
Allereerst heb ik in de gesprekken beide professionals een hart onder de riem gestoken. Ik vond het hartstikke goed dat de teamleider het belangrijker vond om haar team ruimte te geven dan toe te geven aan de druk van haar baas. Voor mij maakt dat haar een fantastische baas. Dus dat heb ik haar gezegd.
De seniorspecialist nam heldhaftige stappen om de situatie in haar organisatie te veranderen. Wat lastig is omdat zoals vaker in transitie, anderen het anders zien. Beide professionals hadden bevestiging nodig omdat ze dat niet kregen van hun eigen bazen.
Ten tweede, ze kunnen zelf ook iets doen. Ze kunnen beginnen met anders naar de situatie te kijken. Kijk eens naar de masterclass video van de beroemde architect Frank Gehry. Hij ontwerpt verbazingwekkende ontwerpen. In zijn masterclass legt hij uit dat de wetten van de zwaartekracht hem slechts 15% werkruimte geven om creatief te zijn. Als je zijn werk ziet dan realiseer je je dat dat het echt heel bijzonder is wat hij kan doen met slechts 15%. Hij vertelt dat hij al zijn moed nodig had om potentiële klanten te overtuigen om in zijn ontwerpen te investeren. Hij geeft als voorbeeld dat de gedrapeerde golven van een stuk stof hem deden denken aan liefde en warmte. Hij moest al zijn moed bij elkaar rapen om zijn klanten te overtuigen. Wat hem energie gaf is dat hij geloofde dat de golven in zijn werk mensen ook zouden doen denken aan liefde en warmte en dat hij daarmee de mensheid diende. En daarom spoort hij anderen aan leiderschap te tonen en met dezelfde moed in hun leven veranderingen aan te brengen waar de mensheid wat aan heeft. De mensheid klinkt natuurlijk heel groot dus laten we teruggaan naar de twee cases hierboven. Verandering wordt meestal niet geïnitieerd aan de top van de organisatie. Het komt van dappere mensen die het verschil maken. En zoals Gehry liefde en warmte toevoegde wat anders koude rechthoekige en vierkante gebouwen zouden zijn geweest, zo kunnen wij stappen maken om onze werkomgeving structureel beter te maken. En ja, dat is goed voor de mensheid.
Dit artikel is natuurlijk geen oproep tot ongehoorzaam gedrag. Immers ook Gehry kan alleen maar zijn werk doen als hij zijn klanten weet te overtuigen dat zijn architectuur echt de moeite waard is. Maar de inspiratie is, dat als je dapper bent, je met slechts 15% vrije werkruimte het verschil kunt maken.
Maar er is wel iets wat je op moet geven. Veel organisaties hebben gezagsstructuren waarin wij van bazen verwachten dat ze ons waarderen en dat ze voor ons beslissingen nemen. Zoals we vroeger naar onze ouders opkeken. Als je je werkplek anders wil organiseren, begint dat met het anders managen van je eigen leidinggevende. Wordt eigenaar van de verandering die je wilt bewerkstelligen. Wees dapper en wees eerlijk. Start met het plannen van een verandertraject waarbij het doel is je werkomgeving te verbeteren voor jezelf en je collegae. Zorg dat je werk oplevert zoals afgesproken en gebruik de hefboomwerking daarvan om je leider ervan te overtuigen om gedrag en gewoonten te veranderen die de werkruimte beperken en mensen ergeren. Vier kleine successen en neem kleine stappen. Verwacht niet dat er direct geapplaudisseerd wordt of dat je leidinggevende direct begrijpt dat wat je doet zinvol is. Toon persoonlijk leiderschap, wees dapper, leer van je fouten en zet door. En toon aan dat het team levert zoals verwacht en dat de extra verkregen ruimte gebruikt wordt om de klanten beter te bedienen met betere service. En als je dat gewoon een tijd volhoudt, dan zal je nog staan te kijken hoe je het verschil maakt.